Hà Sĩ Phu
Trong chùm Câu đối Tết Tân Mão vừa qua, tôi có một Câu đối tặng cặp Luật sư Dương Hà-Hà Vũ như sau:
河 宇 暴 直 無 憂, 可 以 英 雄 氣 節 !
陽 河 忠 貞 有 律, 欲 成 淑 女 心 肝 !
(Hà Vũ bộc trực vô ưu, khả dĩ Anh hùng khí tiết!
Dương Hà trung trinh hữu luật, dục thành Thục nữ tâm can!)
- Chuyện Cù Huy Hà Vũ liên quan gì đến Tết mà ông đưa vào Câu đối Tết?
- Trong Câu đối có 2 chữ cần xem lại nên viết thế nào cho đúng :
Hà Vũ thì viết 河 武 hay 河 宇 ?
thục nữ thì viết 熟 女 hay 淑 女 ?
- Dùng chữ “Anh hùng” cho Cù Huy Hà Vũ có sớm quá chăng, có phải vì Hà Vũ đã giúp ông khiếu nại vụ cắt điện thoại năm 2010 không?
Hoá ra bạn bè quan tâm đến việc này kỹ càng đến thế, những câu hỏi có tầm hiểu biết ấy khiến tôi biết ơn, pha chút giật mình vì cảm động. Hôm nay, còn 10 ngày nữa Cù Huy Hà Vũ sẽ ra Toà, xin nhờ trang Bauxite gửi mấy dòng tâm sự này đến gia đình và cá nhân người Luật sư sắp đến giờ “ra trận”.
1/ Về câu hỏi thứ nhất, câu đối tặng Hà Vũ liên quan gì đến Tết?
Bản thân đã trải một cái Tết trong tù, tôi biết. Một mình trong 4 bức tường yên tĩnh, người bị giam thèm từng tiếng động, từng hơi thở của cuộc sống đời thường. Bị tách khỏi cái nhân quần ồn ã, đa sự, bị cô đơn tuyệt đối mới thấy nhớ, thấy thèm cuộc sống nhân gian. Đặc biệt đến ngày giỗ, ngày Tết, nhớ nhà đến nôn nao, cứ cố hình dung giờ này vợ con mình đang làm gì, từng người thân của mình đang làm gì, xã hội đang vần chuyển ra sao? Một mẩu tin, một lời thăm hỏi từ ngoài vọng được vào tai sao mà quý thế, ồ thế là cuộc đời vẫn nhớ đến mình. Cái dây nối với cuộc đời như nguồn năng lượng đem lại sinh khí cho người bị giam giống như sợi “dây rốn” truyền từng giọt máu của mẹ cho cái thai nhi bị nằm kín trong bọc vậy. Tôi hình dung một trí thức như Hà Vũ nếu nhận được Câu đối về mình vào đúng ngày Tết chắc thấy ấm lòng lắm. Thế là tôi viết.
2/ Về mấy chữ trong Câu đối.
Hà Vũ là tên riêng, tôi viết chữ Vũ 武 theo thói quen thường thấy. Nhưng đọc lại một bài trả lời phỏng vấn của Hà Vũ, rằng cụ Huy Cận dùng chữ Vũ 宇 là Vũ trụ (như một cảm hứng thơ chủ đạo, trong bài Vũ trụ ca), tôi đã sửa chữ 武 thành chữ 宇.
Về luật sư Dương Hà, tôi cảm phục chị ở chỗ đã dùng lý trí để vượt qua “nhi nữ thường tình”, khi nghe tin người ta nói chồng mình có “quan hệ bất chính” với một phụ nữ khác chị đã không mắc mưu, chẳng những xử lý chững chạc trong quan hệ mà còn tiếp tục xử lý nỗi oan trái của chồng trên cơ sở luật pháp minh bạch, với tư cách một nữ luật sư. Vì thế trong từ Thục nữ tôi dùng chữ 熟 với nghĩa bóng là chín chắn, kỹ càng, sâu sắc, chứ không dùng chữ Thục 淑 vốn nghiêng về ý hiền lành, nhân hậu của phụ nữ. Song nghĩ lại thấy nên dùng chữ thông dụng, tôi đã sửa lại dùng chữ 淑, tạm bằng lòng như vậy
3/ Đáng bàn hơn cả là câu thứ ba, về hai chữ Anh hùng 英 雄 tôi tặng cho Hà Vũ, có phải để trả ơn người đã giúp mình trong khiếu kiện hay không?
Trước hết xin nhắc lại chút quan hệ riêng, vì đã có bạn đề cập và một số anh em khác cũng đã biết.
Ngoài quan hệ là người đồng cảnh (chỉ vì lên tiếng để trả món nợ đời của cái thân trí thức mà sa vòng tù tội), tôi và Hà Vũ còn có thêm vài duyên nợ. Bị cắt hết các cáp điện thoại và Internet, tôi được Luật sư Vũ cố vấn trong việc khiếu nại sao cho đúng luật. Việc nhỏ thế thôi mà Vũ tận tình chỉ bảo tôi từng động tác, sau khi khiếu nại mà không được trả lời thì chính Vũ giục tôi nên làm đơn khiếu kiện để đòi cho được “quyền hưởng dịch vụ thông tin” chính đáng của mình, nhưng tôi biết chẳng đi đến đâu nên không kiện cáo làm gì. Việc nhỏ của tôi đã vậy thì với những vụ oan sai lớn, chắc Vũ còn chu đáo hơn thế, với tư cách của người biết luật. Hà Vũ còn là cố vấn pháp luật cho trang mạng Bauxite để bảo vệ cho những trí thức nặng lòng vì nước có được một trang báo riêng để lên tiếng nói can gián, mong tránh cho Nhà nước khỏi những sai lầm, trong những người yêu quý trang mạng Bauxite ấy có tôi.
Còn một điều này có lẽ chính Hà Vũ cũng không biết. Khi bà Đặng Thị Kim Hoàn (vợ ông Ngô Xuân Huy mà Vũ gọi bằng chú) lên tiếng bênh vực Vũ trên trang Bauxite, bà vợ tôi, Đặng Thị Thanh Biên, lấy trong hộp nữ trang ra một tấm ảnh đã rất cũ (chụp ảnh vợ tôi đứng cùng ba bà nữa) hỏi tôi: Đố ông biết trong đây ai là mẹ bà Kim Hoàn?
Tôi còn đang lúng túng thì nhà tôi chỉ vào bà cụ đứng cuối cùng bên phải và hờn giận: “Con rể mà như ông thật đoảng, trong nhà mà ông không biết ai với ai. Đây, cụ sinh ra bà Hoàn, cùng với cụ sinh ra em là hai chị em ruột. Cụ sinh ra mẹ em là con thứ tư, cụ sinh ra bà Hoàn là con thứ năm, nên bà Hoàn tuy hơn tuổi nhưng lại là vai em. Thằng cháu Đặng Tuấn Nghĩa nhà mình hồi học đại học còn gửi mấy năm để nhờ cô Hoàn dạy dỗ đấy!”. Tóm lại, trong quan hệ họ hàng nội ngoại, với Vũ tôi là chú hoặc cậu. Nay Vũ bị nạn, tôi muốn gửi một Câu đối Tết cũng một phần để sửa cái lỗi “đoảng” ấy.
Ấy, mọi quan hệ lòng vòng thì có như vậy. Nhưng đâu có thể vì chút tình riêng mà dám tặng cho nhau hai chữ “ANH HÙNG”? (cho dẫu Anh hùng ở đây còn đứng khiêm nhường sau hai chữ “khả dĩ” 可 以).
Về khí chất Anh hùng của Cù Huy Hà Vũ tôi khỏi cần kể ra dài dòng, khi những nội dung ấy đã được rất nhiều người đề cập một cách rốt ráo, thuyết phục (xem bài tóm tắt Diễn biến vụ án CHHV- blog Vụ án Cù Huy Hà Vũ). Chưa một vụ án nào, chỉ trong 4 tháng đã khiến những người trong nước và khắp thế giới viết bài bênh vực nhiều đến thế, không ngày nào không xuất hiện bài trên các trang mạng, chỉ riêng điều ấy thôi đã cho thấy vị trí của vụ án này. Gần đây nhất thì hai bài phỏng vấn tứơng Nguyễn Trọng Vĩnh và luật sư Trần Đình Triển cũng đủ làm tiêu biểu.
Tôi chỉ dành những dòng viết này để bàn thêm về mấy điều cần nói.
- Người ta có thể kể ra nhiều nhược điểm, thậm chí khuyết điểm của Hà Vũ, một người nhiều cá tính và đầy xung lực, kể cả tham vọng. Nhưng chẳng có lý gì để quy những sự việc ấy thành tội. Và nếu đặt những việc ấy bên cạnh những vấn nạn lớn trong xã hội mà Hà Vũ đã dũng cảm phơi bày bằng giấy trắng mực đen dưới nhãn quan luật pháp thì tất cả những khuyết nhược điểm kia trở thành mờ nhạt, dễ dàng thể tất, không đáng nhắc đến nữa.
Cần người khiêm tốn ư, chín chắn ư, đạo mạo ư, gương mẫu ư? Tốt thôi, nhưng thôn xóm nào, khu phố nào chẳng có, ít ra cũng có dăm bảy người. Nhưng tìm được một người đáp ứng những nhu cầu xã hội như vừa nói trên để tấn công vào những oan trái tày đình, những lô cốt trì trệ sừng sững trong đời sống thực tiễn (chứ không phải trên lý thuyết) thì chỉ Hà Vũ mới là “phát đại bác” đầu tiên, và chính đó là lý do khiến anh chịu nạn. mặc dù cả cha đẻ lẫn cha nuôi của anh đều là những danh nhân thuộc “thế hệ vàng”, góp phần khai sinh ra chế độ.
Dù bằng cách chiết tự chữ ANH, chữ HÙNG với ngữ nghĩa trong từ điển, hay lấy câu
“Tự tri giả ANH, tự thắng giả HÙNG” mà xét, hay căn cứ vào hành động dũng cảm
cứu nạn phò nguy, dám nói bật ra những ẩn ức dồn nén trong xã hội hàng mấy chục năm trong một khí quyển vô cảm, im lìm, lộng hành, khiếp nhược… thì chữ ANH HÙNG không dùng cho những người như Hà Vũ thì dùng cho ai khác? “Đẹp lắm chứ, anh hùng lắm chứ” câu hát này bây giờ nên hát cho những ai đây? Nếu bây giờ “ra ngõ” còn gặp được anh hùng thì nhà sử học Dương Trung Quốc cớ gì phải thồt lên câu “thế hệ bây giờ hoàn toàn mất gốc” đầy đau sót? Dù còn điều này điều khác cần phải phê phán hoặc cần rút kinh nghiệm về cách làm của Cù Huy Hà Vũ, tôi vẫn mong mọi người hãy giữ gìn người Luật sư không dễ thay thế này, cũng như giữ gìn những Luật sư, những nhà báo tiền phong khác đang dần dần xuất hiện.
Chủ tịch Hồ Chí Minh nói: “Nếu chính phủ làm điều hại dân thì dân có thể đuổi chính phủ”. Hồ Chí Minh còn cho dân cái quyền “đuổi” kia mà (và trước khi thành quyết định tập thể thì tất nhiên phải có một người nào đó đứng ra đề nghị đuổi), như thể đang diễn ra ở Tunisia, Ai Cập, Libya… mới đúng là đuổi, chứ mới chỉ “chống” bằng lời nói như trong cáo trạng của Hà Vũ thì còn nhẹ quá, nếu Toà án cứ kết tội thì khác gì kết tội lời dạy của Hồ Chí Minh? Mà Cù Huy Hà Vũ đâu đã dám chống cả Chính phủ, chỉ khởi tố (nghĩa là còn phải qua Toà án) một vài viên chức chính phủ thôi. Tóm lại Hà Vũ mới chỉ thực hiện một phần nhỏ lời dạy của Bác. Chỉ khác là Bác Hồ mới nói chủ trương chứ chưa có biện pháp, chưa có cơ chế để thực hiện, nay Hà Vũ thử dùng luật pháp để đưa lời dạy của Bác vào đời sống thôi. Nếu trong đợt học tập gương Bác mà trao giải thưởng cho Hà Vũ thì không phải là không có lý.
Tướng Nguyễn Trọng Vĩnh nói: “Những băn khoăn, những ưu tư của Vũ cũng là những băn khoăn và ưu tư của mọi người. Mọi người đều nghĩ, còn Vũ thì đã nói ra được những điều đó. Vũ không nói, thì người khác cũng nói. Vì đó là những điều hiện thời mọi người lo lắng cho đất nước”. Cầm tù một người nói lên tiếng nói chung của đất nước thì khác nào cầm tù chính đất nước, một lô-gich thật đơn giản.
Luật sư Trần Đình Triển nói: “Tôi cho rằng lịch sử rồi sẽ xét để khẳng định rằng anh Vũ đúng, quan điểm của tôi đúng”. Trong tương lai chân lý sẽ thuộc về những người như Cù Huy Hà Vũ, thì giam giữ anh chính là giam giữ tương lai.
Phiên xử ngày 24 tháng 3 này sẽ ra sao đây? Luật sư Triển thì dự đoán: “với thực tại như xã hội hiện nay, tôi dự đoán người ta sẽ xử CHHV với mức án 4 – 6 năm tù” vì dù tranh biện ra sao mặc lòng, bản án đã có sẵn. Tôi hoàn toàn chia sẻ cái nhìn sắc lạnh đầy tính duy lý và am hiểu tận gốc luật pháp hiện nay của một luật sư. Có lẽ sự đau xót của người Luật sư gần với sự thật nhất chăng?
Cứ cho là thế, song cổ nhân lại có câu có “tận nhân lực” mới “tri thiên mệnh”. Mệnh trời còn đổi được huống chi lệnh vua, dù là 14 ông vua (chữ của cựu Chủ tịch Nguyễn Văn An). Rất nhiều blogger lại dự đoán Cù Huy Hà Vũ sẽ về nhà đúng chiều 24 tháng 3 (có thể với cái án treo 36 tháng, rất đúng luật, và nhà nước được tiếng đổi mới, khoan dung).
Tôi cũng duy lý như LS Triển, không bao giờ nhẹ dạ cả tin có thể lay động những con người chính trị bằng công lý hay lẽ phải, hay tình người. Nhưng yếu tố lay động được những con người ấy là sự cân nhắc LỢI-HẠI, là suy tính thiệt-hơn. Chống lại ý dân thì rồi lợi hại ra sao, tất người ta phải tính.
Bất kỳ tình huống nào xảy ra, tôi cũng mong và tin chắc Cù Huy Hà Vũ sẽ vượt qua thử thách một cách vững vàng, chiến thắng bệnh tật (bệnh tim), tự nghiêm khắc rút những bài học, tự nâng cao thêm phẩm chất trí thức chiến sĩ của mình, xứng với dòng dõi của một thế hệ vàng ngày trước và không phụ lòng những người yêu nước trung kiên, nhân hậu từ khắp nơi đang ủng hộ anh hết lòng.
Chúc cho cặp Luật sư Hà Vũ- Dương Hà trọn đời hạnh phúc.
Đà Lạt ngày 13-3-2011
No comments:
Post a Comment