Ngày đầu xuân, cụ Nguyễn Trọng Vĩnh nhận xét Cù Huy Hà Vũ

“… những băn khoăn, những ưu tư của Vũ,
là những băn khoăn và những ưu tư của mọi người,
được Vũ nói hộ ra đấy thôi …”

Nguyễn Trọng Vĩnh

Đầu xuân năm ngoái, tôi làm việc đến mồng 7 thì mệt quá, quyết định rời bàn làm việc đi chơi. Tình cờ, thành ra đi thăm một anh chết vợ (nhà văn Văn Linh), sau đó rủ anh cùng đi thăm một chị chết chồng (nàng dâu Nga ở Việt Nam, nhà phê bình nghệ thuật Natalia Kraevskaia) thế rồi sau đó hai anh em rủ nhau qua thăm một nhà thơ sắp chết, anh Hoàng Cầm.

Đầu xuân năm nay, làm việc suốt mấy ngày Tết đã khá mỏi, đến chiều mồng 5, tôi bỗng muốn tới thăm một dạng người già kiểu dáng một ông giáo làng khù khì… Thế rồi bước chân vô định ngày xuân bỗng đưa tôi tới nhà riêng của thiếu tướng Nguyễn Trọng Vĩnh.

Chúng tôi nói chuyện này chuyện nọ. Thế rồi cũng giống cái quả táo của cụ Newton bị trọng lực của trái đất hút, câu chuyện của chúng tôi rồi bỗng dưng cũng quay về mấy đề tài cả nước đang xì xào. Một trong những đề tài ấy :

–   Thưa bác, bác có biết chú Cù Huy Hà Vũ không ?

–   Có, năm ngoái anh ấy có tới thăm tôi ở nhà này. Tôi biết ông Cù Huy Cận nhiều hơn… Anh ấy đúng đắn, dễ mến… Tôi rất kính trọng anh Cù Huy Cận…

–   Bác nghĩ gì về những “ hoạt động ” của chú Vũ ?

–   Nó thế này… Những băn khoăn, những ưu tư của Vũ cũng là những băn khoăn và ưu tư của mọi người. Mọi người đều nghĩ, còn Vũ thì đã nói ra được những điều đó. Vũ không nói, thì người khác cũng nói. Vì đó là những điều hiện thời mọi người lo lắng cho đất nước.

–   Bác thấy các bài viết của Vũ như thế nào ?

–  Tôi không đọc hết cả được. Những gì đã đọc thì tôi thấy Vũ nói đúng. Chỉ có điều là nó thật quá đi. Nói thật như vậy, nhưng không chống phá nhà nước, chống phá nhân dân. Những điều Vũ nói có dính dáng tới một ông thủ tướng, tới một vài vị lãnh đạo của nhà nước. Nhưng một ông thủ tướng không phải là tất cả nhà nước, và vài ba vị lãnh đạo cũng không phải là tất cả nhà nước… Trong các “ hoạt động ” của Vũ có chuyện chú ấy kiện ông thủ tướng. Nhưng kiện ông thủ tướng không có nghĩa là chú ấy kiện nhà nước…

–  Nhưng có khi về chuyện tham nhũng, nghe chừng chú ấy lại khen chính quyền Sài Gòn trước đây ?

–  Tôi thì lại thấy chú ấy nói đúng ở điều này : ngày trước chính quyền Sài Gòn tham nhũng là họ ăn cắp viện trợ Mỹ, đó là tiền Mỹ, chứ đó không phải là mồ hôi và công sức của người Việt Nam. Còn của ta bây giờ, ai giàu lên nhờ bán chác đất đai, nhờ ăn hối lộ, nhờ bán rừng và tài nguyên… thì đó là giàu lên nhờ ăn cắp tài sản của dân tộc Việt Nam này… Tôi lại cho là ý đó đúng !

–  Nhưng mà chú ấy lại nói cả đến đa nguyên đa đảng ?

–  Luận điểm của Vũ rằng có đa nguyên đa đảng mới có dân chủ thì đó là ý nghĩ của chú ấy. Chú ấy cũng nói nước ta nếu không thực hiện được tam quyền phân lập thì không có dân chủ. Đó cũng là nhận xét của chú ấy. Ai thấy điều chú ấy nói ra là nói sai thì bẻ. Nhưng việc bắt chú ấy chỉ là việc răn đe giới trí thức. Vì chỉ có giới trí thức mới lên tiếng, vì đã có nhiều nghìn người trí thức ký tên vào các kiến nghị, vì có nhiều người trí thức tuy không ký tên nhưng cũng lên tiếng phê phán hoặc phản biện… Nhưng nên nhớ là việc các người trí thức lên tiếng phản đối, tố cáo, chất vấn này khác không phải là họ chống lại ai cả. Ký kiến nghị sau khi bùn đỏ bô-xít ở Hungary vỡ toang chảy tràn, là chống lại việc khai thác bô-xít bừa bãi chứ đâu phải là chống lại ông thủ tướng hoặc chống lại nhà nước ?

–  Bác cũng viết… cũng ký …?

–  Có chứ ! Tôi viết nhiều ! Những bài tôi cho đăng chỉ là số ít. Tôi thấy mình phải viết chứ. Tại vì những bất cập đã quá rõ. Giao thông thiếu thốn và mắc kẹt liên miên. Giải pháp bị động trước lũ lụt. Nông dân thì thiếu thốn triền miên. Rừng bị phá tan hoang… Rồi tham nhũng và thiếu dân chủ… Tôi viết chứ ! Tôi viết, tôi gửi tới các ông trong Bộ Chính trị, tôi gửi tới các cơ quan nhà nước… Ngay hôm kỷ niệm ngày thành lập quân đội, tôi viết thư nhắc nhở ngay là tại sao không nhắc nhở đến Đại tưởng Võ Nguyên Giáp. Tôi nhắc nhở cả chuyện phải có kế hoạch làm quốc tang nếu Đại tướng qua đời. Đó là chuyện đạo lý của Dân tộc ta. Tôi viết chứ !

–  Bác có được trả lời không ?

–  Không. Chưa bao giờ có trả lời cả. Chỉ có mới đây anh Trương Tấn Sang tới thăm tôi ở nhà này, cũng ngồi đúng chỗ bác đang ngồi bây giờ ấy, anh Sang bảo tôi là Đại tướng đang còn sống mà nói chuyện tang lễ thì bất tiện, nhưng chắc là thế nào rồi cũng phải bàn việc đó… Anh Sang cũng dặn tôi là hễ viết thì viết nhưng đừng đưa đăng lên các trang mạng… Tôi bây giờ sức khỏe cũng kém rồi. Trước đây đi bộ dài hơn mấy vòng quanh hồ, bây giờ chỉ đi một nửa… Nên cũng sốt ruột phải đăng nhanh chứ ? Nhưng bác thấy đấy, tôi đăng rất ít. Đâu có đăng nhiều ? Chỉ đăng một phần rất nhỏ các ý kiến của tôi thôi.

Tôi nói đùa, tính tôi thích đùa, nghiêm túc cả buổi trò chuyện rôi, tôi ghé thêm vào ý bác :

– Đâu có khỏe như Cù Huy Hà Vũ ?!

Vị lão tướng chín mươi lăm tuổi không nói gì, chỉ lẳng lặng đứng lên lấy mấy bài thơ mới làm ra đọc cho tôi nghe. Đó là mấy bài thơ khai bút đã đăng trên mấy trang mạng, sớm nhất là mạng của anh Trần Nhương và anh Nguyễn Xuân Diện. Thơ của bác mộc mạc :

HỎI – NHẮC – NHẮN

Hỏi những quan tham lại nhũng
làm giàu chết có mang đi ?
Nhắc kẻ nắm quyền hống hách
Nhớ chăng quan chỉ một thì ?
Nhắc kẻ độc tài độc đoán
Trên đời từng có Hít-le.
Nhắn kẻ ba hoa dối trá
Tô hồng dễ mấy ai nghe ?!

Trước khi ra về, tôi hỏi bác :

– Nếu tôi viết lại và công bố những điều bác vừa trao đổi, tôi có cần đưa bác duyệt không ?

–  Không cần. Tôi tin bác.

Xuân Tân Mão này, có lẽ món quà mừng tuổi vĩ đại nhất tôi nhận được là câu nói ngắn gọn đó : Không cần, tôi tin bác. Xin có lời kính chúc lại bậc đàn anh hơn tôi mười lăm tuổi đời và hơn tôi một đời chinh chiến ở những cương vị tôi không sao với tới được, xin kính chúc niềm tin đôn hậu của bác Nguyễn Trọng Vĩnh !

Hà Nội, đêm 07-02-2011

PHẠM TOÀN